“De afzuigkap is nog lang niet uit-ontwikkeld” zo geeft Sander van ‘t Hoen van Novy Nederland aan. “Terwijl diverse huishoudelijke apparaten slechts in detail worden aangepast en verbeterd, lijkt de afzuigkap nog steeds een stormachtige ontwikkeling door te maken. Zowel wat betreft design als bij de techniek. Energiezuinigheid van afzuigkappen en (keuken)woningventilatie in het algemeen is al een aantal jaren een steeds belangrijker onderdeel van energiebesparende eisen die overheden aan ons stellen. Een van de ontwikkelingen die invloed hebben op energiezuinigheid in de woning en in de keuken specifiek, is het feit dat de afzuigkap steeds meer een centraal onderdeel uit maakt (en moet maken) van de klimaatbeheersing in de woning. Ventilatoren zijn namelijk gemiddeld goed voor 25 procent van het energieverbruik in woningen.”
Dat laatste aspect maakt volgens hem de keuze voor een juiste oplossing of techniek van een afzuigkap zo belangrijk omdat dit alles wel samen moet gaan met de wensen die de consument heeft op het gebied van design en comfort. Want vet, geur en vocht moeten weg. Zo stil en efficiënt mogelijk. En de afzuigkap die daarvoor zorgt, moet een esthetisch kloppend element zijn in het totale keukendesign.

Energieverbruik
“Op energiegebied staan de verschillende schouwkappenfabrikanten niet stil en zie je allerlei inspanningen om het energieverbruik te verminderen”, bevestigt Vincent van den Berg van WKP (Wave Kitchen Products). “Denk aan afzuigkappen met een combinatie tussen afvoer naar buiten en recirculatie (zomer/winter-stand), of het gebruik van uitwasbare filters, plasmafilters en meer van dit soort toepassingen. De drie afzuigkapspecialisten van Nederland, Bora, Novy en Wave, gebruiken de traditionele recirculatiefilters -al dan niet uitwasbare- of long life-filters- indien men geen afvoer naar buiten wil of kan toepassen. Dit in verband met de verhouding tussen de beste resultaten en de investering voor de eindgebruiker. De genoemde drie specialisten zoeken de winst in energieverbruik eerder in efficiency. Dus toepassing van de juiste afvoerkanalen en de juiste componenten, zoals de laatste generatie EBM-motoren. Hoe minder weerstand, des te efficiënter wordt de lucht naar buiten geblazen en des te minder energie de motor zal gebruiken.”

Keukenventilatie
Bij de ontwikkeling van keukenventilatie-oplossingen kijken specialisten naar alle facetten die invloed hebben. Facetten zoals de woonsituatie, het keukenontwerp en specifieke randvoorwaarden zoals regelgeving (Energielabels) en bouwvoorschriften. Sander van ‘t Hoen van Novy: “Dit alles maakt van ontwikkeling en innovatie een gecompliceerd geheel, want we moeten aan ieders wens kunnen voldoen. Energiezuinigheid is daarbij een belangrijk thema. Veel fabrikanten spelen hier op in met specifieke oplossingen. Denk hierbij niet alleen aan afzuigkappen specifiek voor het mechanische ventilatiesysteem zoals HR-afzuigkappen, maar ook afzuigkappen met een zogenaamde zomer/winter-schakeling die afvoer naar buiten combineren met recirculatie. Al deze oplossingen zijn erop gefocust om zo min mogelijk (warme) lucht van binnen naar buiten te verplaatsen. Met de afgevoerde lucht raak je immers een hoop warmte kwijt, terwijl er tegelijk koude lucht van buiten moet worden aangevoerd. En die koude lucht opwarmen kost energie. Dus oplossingen die gericht zijn op een zo hoog mogelijk rendement -verwijderen van vet, geur en vocht- met zo min mogelijk lucht genieten de voorkeur.”

Recirculeren
Het verwijderen van geurtjes in de keuken kan op twee manieren plaatsvinden: recirculeren en afvoeren. Arjan Hoffer, product trainer bij Bosch: “Recirculeren is wat energieverbruik betreft veel zuiniger. Je gooit namelijk niet meer vele kuubs aan warme lucht weg. Wanneer het buiten vriest, kost het veel energie om de lucht die vervolgens van buiten komt, weer op te warmen. Het naar buiten afvoeren van lucht maakt inbreuk op je ventilatie-systeem. En wanneer je de toestroom van verse lucht, na afvoer van de warme lucht, tegenhoudt, heeft dat weer nadelige gevolgen voor de CO2 in de woning. Wat energieverbruik betreft: met onze nieuwe afzuigkappen gaan we 80 procent minder energie verbruiken. Daarnaast zijn ze ook stiller geworden.”
Ook Siemens introduceert een hele nieuwe serie afzuigkappen met een iQdrive motor, een energiezuinige stille motor, afgestemd op de nieuwe energielabeling die eraan komt, zo laat Karin van Leeuwen van Siemens zien op de IFA.

Energielabel
In 2014 komt er namelijk ook een regelgeving bij als het gaat om het energieverbruik van deze afzuigkappen. Het is een van de items die Bosch dit jaar op de IFA in Berlijn benadrukte. Arjan Hoffer, Bosch: “Als producent zijn we al jaren bezig met het streven naar energiezuinige apparatuur. We hebben binnen het kader van het energielabel al onze afzuigkappen voorzien van een nieuwe motor. Een motor die helemaal in eigen beheer werd ontwikkeld. Hij is bijvoorbeeld superglad van binnen en borstelloos, zodat hij niet alleen stiller werkt, maar ook energiezuiniger is. Alle halogeenverlichting is tevens vervangen door LED-verlichting. LED-verlichting heeft een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt en is tegenwoordig mooier dan halogeenverlichting. Het is helderder licht, maar ook vele malen energiezuiniger: een module van twee lampjes verbruikt niet meer dan 3 Watt. De levensduur ervan is ook veel langer: een LED-lampje gaat 40.000 uur mee.”

Motoren
Sander van ‘t Hoen van Novy geeft diezelfde ontwikkeling aan: “Het invoeren van een energielabel voor afzuigkappen maakt dat de fabrikanten van afzuigkappen op zoek moeten naar motoren die zo min mogelijk stroom verbruiken bij een zo hoog mogelijk rendement. En naast deze motoren zie je dat verlichting een belangrijke rol speelt. LED-verlichting is nu eenmaal energiezuiniger dan de huidige generatie halogeenspots. De toekomst van afzuigkappen zal zich de komende jaren toespitsen op enerzijds het energieverbruik van het apparaat op zich en anderzijds op het zo stil effectief mogelijk en dus zonder het verlies van energie (warme lucht) verwijderen van vet, geur en vocht. Aspecten die de consument nog steeds belangrijk vindt als het gaat om het nut van afzuigkappen.”
Daarnaast zijn er vervolgens ook andere aspecten, zoals techniek -denk aan downdraftsystemen, met afzuiging vanuit het werkblad- en geluidsreductie, waaraan door tal van producenten gewerkt wordt, zoals Pelgrim en Franke. Dit laatste merk werkte bijvoorbeeld aan een systeem, waarbij geluidsreductie wordt gerealiseerd door tegengerichte geluidsgolven. AEG heeft haar nieuwe schouwkappen voorzien van een MaxiFlow Inverter Motor, waarbij de koolborstelloze motoren zorgen voor een extreem stille werking.

Con@ctivity
Wat techniek betreft is de communicatie tussen kookplaat en schouwkap eveneens een interessante trend. Miele introduceerde bijvoorbeeld haar Con@ctivity-concept als ‘een innovatief systeem voor communicatie tussen afzuigkap en kookplaat, dat zorgt voor een automatisch geregeld afzuigproces’. “Met Con@ctivity hebben we een systeem ontwikkeld dat pas actief wordt als de omstandigheden er om vragen. Na inschakeling van de Miele-kookplaat wordt de verlichting van de afzuigkap ingeschakeld. Korte tijd later wordt de afzuigkap ingeschakeld op een stand die afhankelijk is van het aantal gebruikte kookzones, van de ingestelde vermogensstanden en van de kooktijd. Na de bereiding volgt met Con@ctivity een automatische nalooptijd, wordt de afzuigkap uitgeschakeld en wordt ook de verlichting uitgeschakeld.”
Novy introduceerde haar InTouch-functie: “InTouch is eenvoudig in het gebruik, zonder dat installatie van extra modules nodig is. Met behulp van een RF-signaal wordt via de inductiekookplaat de afzuigkap aangestuurd. Een afstandsbediening en extra bekabeling zijn bij InTouch dus overbodig.”

Healthy Domestic Concept,
De afzuigkap in de keuken is natuurlijk slechts één onderdeel van de klimaatbeheersing in de woning. Vanuit de zonweringbranche worden ook tal van initiatieven genomen. De Belgische producent Renson introduceerde bijvoorbeeld haar Healthy Domestic Concept, gericht op de eisen van de Energieprestatieregelgeving, maar ook op gebied van thermische isolatie en een aangenaam binnenklimaat voor de woning. Het concept omvat een drietal pijlers. In de eerste plaats de natuurlijke basisventilatie: “Door middel van voldoende verse buitenlucht wordt de verontreinigde binnenlucht uit een gebouw verdreven, volgens het principe van toevoer, doorvoer en afvoer van lucht.”
In de tweede plaats ‘nightcooling’, een concept waarbij ‘s nachts grote natuurlijke luchtstromen zorgen voor een afkoeling van een gebouw en de binnenlucht: “Hierdoor zal tijdens de zomermaanden het thermische comfort optimaal zijn met een minimaal energieverbruik.” In de derde plaats buitenzonwering: “Buitenzonwering verbetert aanzienlijk het thermisch en visueel comfort van de woning. Zonwerende luifels en schuifpanelen kan men combineren met windvaste screens voor een optimaal resultaat.”

Ventilatie
Wat de basisventilatie betreft, is er sprake van toevoer, doorvoer en afvoer. Toevoer van verse buitenlucht in de ‘droge’ ruimtes zoals de woonkamer en de slaapkamer. Dat kan gebeuren door diverse ventilatiesystemen, bijvoorbeeld aangebracht boven een raam en kan zelfs worden aangebracht in een zonweringssysteem: zonwering en ventilatie in één (zoals het Screenvent-systeem). De afvoer van vochtige en vervuilde lucht uit ruimtes als keuken, badkamer en toilet kan eveneens langs diverse wijzen gerealiseerd worden. In de keuken speelt de afzuigkap hierin een rol. Maar de vraaggestuurde afvoer in diverse ruimten van de woning kan natuurlijk ook centraal gerealiseerd worden. De reeds genoemde producent Renson ontwikkelde hiervoor bijvoorbeeld haar Healthbox II. De producent hierover: “De Healthbox II screent 24 uur per dag het relatieve vochtniveau en het CO2 gehalte per ruimte, ook wanneer de bewoners niet thuis zijn. De vochtsturing vindt plaats door middel van een elektronische temperatuur- en vochtsensor in de regelmodule. Een CO2 sensor reageert op een wijziging van het CO2 gehalte in de woning. En een elektronisch gestuurde centrale ventilator, aangestuurd vanuit de centrale processor van de Healthbox II regelt de juiste afvoer per ruimte.”